Onlar Kabardeylerdi

Bavulsuz seyahat etmek gibi mutlu bir alışkanlığım var, bu yüzden tren istasyona varır varmaz vagonun platformundan perona atladım. Tanıdık bir yüzle karşılaşma umuduyla peronda koşuşturan insan kalabalığına bakarken, farkında olmadan dikkatimi kargaşaya hiç katılmamış bir grup insana çevirdim, ancak ellerindeki ve etraflarındaki eşyalara bakılırsa aynı trene binecek olmalıydılar.

Onlar Kabardinlerdi. Çocuklar, kadınlar, yetişkin erkekler, yaşlı insanlar vardı. Çocuklar oldukça yırtık pırtıktı. Kadınlar her zamanki yerli kıyafetlerini giymişlerdi; pantolonlu ve yüzleri kapalıydı. Adamlar Çerkes kıyafetleri giymişlerdi ve silah taşıyorlardı. Ancak kalabalığın arasından en çok sıyrılanlar yaşlı adamlardı. Onlardan bir düzineden fazla vardı. Onlar tüm kabilenin değerli temsilcileriydi. Uzun boylu, ince yapılı, yaşlılıklarına rağmen pitoresk Kafkas kıyafetleri içinde, büyük beyaz sakalları, zeki ve etkileyici yüzleriyle bir etki yarattılar ve onlara istemsiz bir saygı aşıladılar. Yüzlerinde asalet ve kişisel haysiyetlerinin farkındalığı okunuyordu; bu insanların kişisel haysiyetlerini nasıl koruyacaklarını ve aynı zamanda başkalarının haysiyetine nasıl saygı göstereceklerini bildikleri açıktı. Genç yurttaşlarının oluşturduğu kalabalığın içinde gerçek birer aile reisi gibi görünüyorlardı. Bunlar, Kabardeylerin ne Rus yetkililere ne de "prenslerine" itaat ettikleri ve onlar için tek yasanın kendi doğru ve yanlış kavramları olduğu zamanların yaşayan anıtlarıydı.

Bir grup Kabardey sanki taş kesilmiş gibi tamamen hareketsiz duruyordu. Yüzleri asıktı, gözleri yanıyordu, dudakları kasılmış bir şekilde birbirine yapışmıştı. Kalabalığın üzerinde genel bir keder olduğu belliydi, ancak kalabalık kendini tutuyordu ve kalabalığın düşmanca bakışlar fırlattığı Rusların, gavurların önünde acılarını göstermek istemiyordu.

Olaya büyük ilgi duyarak, Kabardey kalabalığından uzak olmayan bir yere yerleştim ve gözlemlemeye başladım. Bir süre sonra bir kondüktör kalabalığın yanına geldi ve bağırdı:

– Pekala, Tatarlar, gidin ve yerlerinize oturun ...şuradaki vagona...
Bunun ardından tarif edilemez bir şey oldu. Çocuklar ve kadınlar çığlık attı, birbirlerini kaptı, yetişkin erkekler ağladı, yaşlılar kendilerini yere attı, öpmeye ve gözyaşlarıyla sulamaya başladı. Bu korkunç sahne iki dakika sürdü; ardından tüm kalabalık hızla belirlenen vagona koştu ve içine kaçtı. Oradan boğuk hıçkırıklar duyulabiliyordu.

Bu anlaşılmaz sahne beni derinden etkiledi. Anlamını kavrayamadan, ama aynı zamanda bir insan kalabalığı içinde kederin bu şiddetli ifadesi karşısında gözyaşlarına boğulmuş bir halde, sanki bana tüm bunların ne anlama geldiğini açıklayabilecek birini arıyormuş gibi, şaşkınlıkla etrafıma bakındım. Yakınlarda duran bir köylü şaşkınlığımı fark etmiş gibiydi ve tembelce konuştu:

– "Yerleşimciler... Türkiye'ye gidiyorlar – yani anavatanlarına veda ediyorlar... Yazık tabii ki: herkes için yazık...

Her şey benim için netleşti.

(Yakov Abramov (1858 -1906, Stavropol-Kafkasya) – Rus yayıncı, edebiyat eleştirmeni ve gazeteci, sosyal aktivist, halk yaşamı araştırmacısı, reform sonrası köydeki köylülerin kaderi ve kent sakinlerinin yaşamı üzerine öykü ve denemelerin yazarı)

(Rusça'dan Kabardey diline, daha sonra Türkçe'ye çeviri, Adıge'nin (Türkçe) yurtdışındaki ünlü temsilcisi Shogen Faruk Arslandok ile birlikte gerçekleştirildi).

Я. Abramov

Kafkas Dağlıları, 1884 г.