Тиадыгэ лъэпкъ шъхьакIо къырахы
Лъэпкъхэр "зэщызыхъо" зышIоигъохэмэ къадэхъущтэп
Урыс-Кавказ заом илъэхъан пачъыхьэм идзэ хэтэу тичIыгу машIом зыкъыщезыгъэIэтыщтыгъэхэм, къуаджэхэр зыгъэстыщтыгъэхэм, мамыр цIыфхэр языгъэукIыщтыгъэхэм ащыщэу, дзэшхом ипащэу Михаил Романовым исаугъэт Мыекъопэ районым щагъэуцугъ.
Ащ еплъыкIэу фыряIэр зэдгъашIэмэ тшIоигъоу Адыгэ Республикэм ицIыф цIэрыIохэу, тинахьыжъ лъапIэхэм, зэлъашIэрэ тхакIохэм, шIэныгъэлэжьхэм, общественнэ IофышIэхэм гущыIэгъу тафэхъугъ.
Тхьаркъохъо Юныс, филологие шIэныгъэхэмкIэ доктор, адыгэ-урыс гущыIалъэм изэхэгъэуцуакIу, общественнэ IофышIэшху:
- Политикэ зыхэлъ Iофыгъомэ уатегущыIэ зыхъукIэ уахътэр къыдэплъытэн фае. Илъэси 100-м ехъу зытешIэгъэ лъэхъаным къыфэбгъэзэжьмэ, макIэп къэбгъэпIэжъгъэин плъэкIыщтыр. Урысхэм непэ "тшынахьыжъкIэ" тяджэ. ЯшIуагъэ къытэмыкIэу сIорэп. Тызэдэпсэушъ, тэри тишIуагъэ ядгъэкIэу сэлъытэ. ИлъэсыбэкIэ узэкIэIэбэжьзэ, урысхэр бгъэпыинхэ фаеу слъытахэрэп. Тымыгъэпыйхэмэ нахьышIу.
Зыгу къэкIи Михаил Романовым саугъэт фэзыгъэуцугъэхэр урысхэм шIукIэ афэмылажьэхэу сэлъытэ. ЯпчъагъэкIэ бэ мыхъурэ лъэпкъхэр урысхэм арагъэпыйхэ ашIоигъоу а Iофыгъор къаIэтыгъ. Урысмэ афэлажьэхэ, афэупсэхэ фэдэу зыкъагъэлъагъозэ, обществэм яягъэ рагъэкIы. Непэ урысхэм тафэупсэжьын ищыкIагъэп - ар адыгэмэ бэшIагъэу къагурыIуагъ. ЛъышIэжь Iофи тилъэпкъэгъумэ къаIэтырэп. Тызэкъошым фэдэу тызэхэт. Сэ адыгэу сыгу рихьэу сызыIукIагъэм нахь макIэп урысэу сыгу рихьэу сызыIукIагъэр.
Урысыем ыIэ къытфищэеу, лъэпкъ IофыгъомкIэ ишIуагъэ къытигъэкIэу бэрэ къыхэкIы. Арышъ, урыс е адыг сIоу Iоф зыдасшIэхэрэр зэхэсыдзыхэрэп.
Диным, политикэ мыкъабзэм афэгъэхьыгъэ саугъэтхэр агъэуцух, къащ тамыгъэхэри хьаIум фэдэу "къэтэджых". Ахэри тэрэзыхэп. адезгъаштэрэп. Джырэ уахътэм Темыр Кавказым тиреспубликэ нахь щырэхьатэу шъолъыр иIэп. Тэ щысэ къэтэгъэлъагъомэ, дахэу тыщыIэмэ сыда "укъытэцэлэшхэн" зыкIыфаер къызгурыIорэп, къызгурыIони ылъэкIыщтэп. ЗэрэхъурэмкIэ, тэ, адыгэхэм, ащ ипэгъокIэу зыгорэхэр тшIэн фае. Ар урысхэми яфедэп, тэри тифедэп. Ар лъэпкъ зэмызэгъыныгъэм фэлажьэ. Тифедэп. Бырсырыр къэзыIэтыгъэр тфызэхэмыфыжьынэуи къысщэхъу. Лъэпкъ пэпчъ узэрэщытхъуни, зэрэуубыщтыри щыIэх. Пачъыхьэу Романовым иунагъо аукIыгъ. Ар адыгэмэ аIэ къыралъхьагъэу щытыгъэмэ, гу шъабэ къызыхагъэфэни, унагъор къагъэнэжьынкIи пшIэхэныеп.
М. Романовым саугъэт фэзыгъэуцугъэхэр хэукъуагъэх. ТызэдыщыIэным пае ащ фэдэ саугъэтэп тищыкIагъэр. Советхэм яльэхъани ишIуагъэ къытэмыкIыгъэу къасIорэп. Адыгэхэр шIэныгъэм нахь пыщагъэ хъугъэх, лъэпкъэу къэнэжьынхэ алъэкIыгъ. Узэгупшысэн щыIэшъ, зэщыхъуакIомэ тафэжъугъэсакъ. Сыда рэхьатэу тызыкIыщымыIэщтыр? ЦIыфхэр ежьхэм арэмыухъужьых, тэри гъогу пхэндж тытыращэным пэрэмылъых. Мамырныгъэм нахьышIу псэукIэ щыIа? ЦIыф къызэрыкIомэ заом шIуагъэ хахэу хэта зылъэгъугъэр? Саугъэтым икъэбар къезыхьыжьагъэхэр урысхэм, зэкъошныгъэм афэусэхэрэпышъ, тызэрэщарэмыхъу.
Нахь кIочIэшхом нахь кIочIаджэр къыримыдзэу къыхэкIы. Адыгэ фольклорым упкIэкIыгъэу гупшысэ дэхабэ хэлъ, ащи зэщыхъуакIомэ зыфагъазэ сшIоигъу. "Къамзэгу такъэмрэ пыжъымрэ" зыфиIорэм ерэджэхи, саугъэтым къешIэкIыгъэ Iофэу къырахьыжьагъэм иегъэшхо къызэрэтэкIыщтыр къагурыIощт.
Шъхьэлэхъо Абу - филологие шIэныгъэхэмкIэ доктор, зэлъашIэрэ литератор, Адыгэ Хасэм, Дунэе Адыгэ Хасэм ятхьамэтагъ:
- ШIу агу илъэу саугъэтыр агъэуцугъэу слъытэрэп. ЦIыфхэр зэфагъэблынхэ, зэпагъэуцунхэ ямурад. Саугъэт зыфагъэуцурэм пэшIорыгъэшIэу терэгущыIэх. ШIоу ышIагъэр, еу къыгъэнагъэр зэрарэгъашI. Непэ адыгэ чIыгум саугъэт макIэп щагъэуцурэр. Лъэпкъыр зыгъэкIоды зышIоигъогъэ дзэпащэм ыцIэ къаIэтыжьы ашIоигъу. Сыда ар къызыпкъырыкIырэр? Агу илъэу къысщыхъурэп. ЦIыфмэ агу джэнджэш къырагъэхьанэу, лъэпкъхэр зэпагъэуцунхэу фаех, мыкъабзэ Iофхэр зэрахьэх.
Пачъыхьэм иполитикэ, ащ дезыгъаштэщтыгъэмэ яхьылIэгъэ тхылъхэр къыдарагъэкIых - джащыгъум къэнэфэщт машIом кIэзыгъэстыщтыгъэхэр. ШIу зыгу къытфимылъмэ саугъэтыр агъэуцугъ. Адыгэ Хасэм пащэу илъэсыбэрэ сыриIагъ, лъэпкъхэр зэщытхъухэу Iоф зэгорэм къыщаIэтыгъэу къэсшIэжьырэп. ТичIыгу тисэу сыд къытаIуалIэми хъущтэу слъытэрэп. Тимамыр щыIакIэ арэмыукъоба, сыда тызэрагъэмысэщтыр? Къэралыгъо гъэпсыкIэ зиIэ республикэм тыщэпсэу, нахьышIум тыщэгугъы, тихэхъоныгъэхэр къягуаоу къащэхъуми сшIэрэп...
Мамый Руслъан - филологие шIэныгъэхэмкIэ доктор, гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым идиректор игуадз:
- Саугъэт бгъэуцуным пае бэ узэгупшысэн фаер. Адыги, урыси, нэмыкI лъэпкъэу исхэми шIуагъэ къафихьыщтмэ уемыгупшысэ хъущтэп. ЧIыгоу зыщыбгъэуцурэм итарихъ къыдэмылъытэныр тэрэзыхэп. "Лъэпкъ зэщыхъокIо" саугъэт тищыкIагъэп.
Тиунэ тис. Адыгэхэр бэ мэхъухэми, макIэхэми - ар Iоф шъхьаф. Лъэшэу зыгорэхэр къытфэгумэкIы ашIоигъомэ, макIэ адыгэхэр хъунхэр къызыхэкIыгъэр, хэгъэгу 55-м ехъумэ ащыпсэунхэр зэлъытыгъэ хъугъэр нахь куоу зэрагъашIэ сшIоигъу.
Урыс лъэпкъыр тэгъэлъапIэ, зэфыщытыкIэшIухэр сыдигъуи дытиIэнхэу тыфай. Бырсыр къытэзышIылIэ зышIоигъохэр, Темыр Кавказым заом "щыкIэзыгъэстынэу" фаехэр къежэх Адыгеим зэмызэгъыныгъэхэр къитэджэнхэу. Егупшысэхэрэп Темыр Кавказым лъэпкъи 170-рэ зэрэщыпсэурэм. Урысыем зэкIэмкIи лъэпкъэу исыр 187-м къыщымыкIэу къалъытэ. Джырэблагъэ ащ фэгъэхьыгъэу УФ-м и Президентэу Дмитрий Медведевыр телевизорымкIэ къызэгущыIэм Iофыгъо инхэр къыIэтыгъэх.
Акъыл хэлъэу ерэгупшысэх чылэм, къалэм, хэгъэгум апае. Адыгэ лъэпкъым гукIэ хьакIэу ымыштэрэ цIыф щыIэп. АщкIэ адыгэ хабзэм нэмыкI лъэпкъмэ тахигъэкIуакIэрэп. ДгъэлъапIэу тиIэр макIэп шъхьае, ащ ипропагандэ пымылъыхэу тызэрэзэщахъощтым Iоф зырагъэшIызэ, шIуагъэ къытфэзымыхьыщт саугъэтхэр Мыекъопэ районым, хы ШIуцIэ Iушъом зэрэщагъэуцухэрэр тигухэкIых.
Пэнэшъу Сэфэр - Адыгэ Республикэм инароднэ тхакIу:
- Адыгэ лъэпкъым шIу къыфэзымышIагъэмэ ясаугъэтхэр тичIыгу зэрэщагъэуцухэрэм бэрэ тытегущыIэ. Ащ фэдэ саугъэтхэм сяуцуалIэу сынэгу ихыгъэу сяплъын слъэкIыщтэп. Тятэжъхэр хым хэзытэкъуагъэхэм, тикъуаджэхэр зыгъэстыгъэмэ сыда тащытхъун зыкIыфаер?
Зэмызэгъыныгъэ обществэм къыхэзылъхьэ зышIоигъохэр бгъэпщынэнхэр нахь къесэгъэкIу. Урыс-Кавказ заом фэгъэхьыгъэ саугъэт джыри Мыекъуапэ щагъэуцуугъэп. ТичIыгу къэзыухъумагъэхэр тарихъым хэзыгъэкIуакIэ зышIоигъомэ тимыщыкIэгъэ саугъэтхэр агъэуцух, ахъщэу ащ пэIухьащтыри къагъоты.
Адыгэхэр зэунэхъулIагъэхэр, заом ехьылIэгъэ тхылъхэр тишIэныгъэлэжьмэ нахьыбэрэ къыдагъэкIынхэ фае. Зыгорэм джыри тезэоным паеп, тарихъыр цIыфмэ нахь дэгъоу ашIэным бырсырхэр къытхамылъхьанхэм пае нахь.
Тэ, тхакIохэм, ащ фэдэ темэхэр нахьыбэрэ къэтIэтынхэ, мамырныгъэм игъэпытэн тызэрэдэлажьэрэр къэдгъэлъэгъоныр типшъэрылъхэм ахэсэлъытэ.
СтIашъу Юр - дунаим щашIэ, сурэтышI-модельер, Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо шIухьафтын къыфагъэшъошагъ, Мамырныгъэм и Лигэ илауреат:
- Ренэу тыгу къагъэкIыжьы тилъэпкъ зэрэмакIэр, тытхьамыкIэу тыкъагъэлъагъо ашIоигъу. Непэрэ мафэм, я XXI-рэ лIэшIэгъум ар къекIухэрэп. ТичIыгу заокIэ пачъыхьэм зэриштагъэр, илъэси 100-м нахьыбэрэ тилъэпкъ къызэрезэуагъэхэр щытхъукIэ зыфалъэгъужьа?
ТхьамыкIагъоу заом къытфихьыгъэм шъхьэихыгъэу тытегущыIэн тыфитыгъэп, тхылъэу ащ ехьылIагъэу къыдагъэкIыгъэри мэкIэ дэд.
Сэ сиIофшIэн мамырныгъэм игъэпытэн, цIыфыр дэхагъэм фэпIугъэным, шIэжь тиIэным фэгъэхьыгъ. ЗэщыхъуакIомэ сащыщэп, егъашIи ащыщ сыхъущтэп.
Абрэдж Альмир, ХьакIэгъогъу Къэсэй, ЕмтIылъ Юсыф, Кощбэе Пщымаф, КIыргъ Асхьад, Хъоткъо Самир, Шэуджэн Эмилие, ЦуукI Налбый, Хъуажъ Мэджыдэ, нэмыкIхэми яеплъыкIэхэм общественнэ мэхьэнэ ин яI, ахэми шъуащыдгъэгъозэщт.
ЕмтIылъ Нурбый
Урысыем ижурналистхэм я Союз хэт
Урыс-Кавказ заом илъэхъан пачъыхьэм идзэ хэтэу тичIыгу машIом зыкъыщезыгъэIэтыщтыгъэхэм, къуаджэхэр зыгъэстыщтыгъэхэм, мамыр цIыфхэр языгъэукIыщтыгъэхэм ащыщэу, дзэшхом ипащэу Михаил Романовым исаугъэт Мыекъопэ районым щагъэуцугъ.
Ащ еплъыкIэу фыряIэр зэдгъашIэмэ тшIоигъоу Адыгэ Республикэм ицIыф цIэрыIохэу, тинахьыжъ лъапIэхэм, зэлъашIэрэ тхакIохэм, шIэныгъэлэжьхэм, общественнэ IофышIэхэм гущыIэгъу тафэхъугъ.
Тхьаркъохъо Юныс, филологие шIэныгъэхэмкIэ доктор, адыгэ-урыс гущыIалъэм изэхэгъэуцуакIу, общественнэ IофышIэшху:
- Политикэ зыхэлъ Iофыгъомэ уатегущыIэ зыхъукIэ уахътэр къыдэплъытэн фае. Илъэси 100-м ехъу зытешIэгъэ лъэхъаным къыфэбгъэзэжьмэ, макIэп къэбгъэпIэжъгъэин плъэкIыщтыр. Урысхэм непэ "тшынахьыжъкIэ" тяджэ. ЯшIуагъэ къытэмыкIэу сIорэп. Тызэдэпсэушъ, тэри тишIуагъэ ядгъэкIэу сэлъытэ. ИлъэсыбэкIэ узэкIэIэбэжьзэ, урысхэр бгъэпыинхэ фаеу слъытахэрэп. Тымыгъэпыйхэмэ нахьышIу.
Зыгу къэкIи Михаил Романовым саугъэт фэзыгъэуцугъэхэр урысхэм шIукIэ афэмылажьэхэу сэлъытэ. ЯпчъагъэкIэ бэ мыхъурэ лъэпкъхэр урысхэм арагъэпыйхэ ашIоигъоу а Iофыгъор къаIэтыгъ. Урысмэ афэлажьэхэ, афэупсэхэ фэдэу зыкъагъэлъагъозэ, обществэм яягъэ рагъэкIы. Непэ урысхэм тафэупсэжьын ищыкIагъэп - ар адыгэмэ бэшIагъэу къагурыIуагъ. ЛъышIэжь Iофи тилъэпкъэгъумэ къаIэтырэп. Тызэкъошым фэдэу тызэхэт. Сэ адыгэу сыгу рихьэу сызыIукIагъэм нахь макIэп урысэу сыгу рихьэу сызыIукIагъэр.
Урысыем ыIэ къытфищэеу, лъэпкъ IофыгъомкIэ ишIуагъэ къытигъэкIэу бэрэ къыхэкIы. Арышъ, урыс е адыг сIоу Iоф зыдасшIэхэрэр зэхэсыдзыхэрэп.
Диным, политикэ мыкъабзэм афэгъэхьыгъэ саугъэтхэр агъэуцух, къащ тамыгъэхэри хьаIум фэдэу "къэтэджых". Ахэри тэрэзыхэп. адезгъаштэрэп. Джырэ уахътэм Темыр Кавказым тиреспубликэ нахь щырэхьатэу шъолъыр иIэп. Тэ щысэ къэтэгъэлъагъомэ, дахэу тыщыIэмэ сыда "укъытэцэлэшхэн" зыкIыфаер къызгурыIорэп, къызгурыIони ылъэкIыщтэп. ЗэрэхъурэмкIэ, тэ, адыгэхэм, ащ ипэгъокIэу зыгорэхэр тшIэн фае. Ар урысхэми яфедэп, тэри тифедэп. Ар лъэпкъ зэмызэгъыныгъэм фэлажьэ. Тифедэп. Бырсырыр къэзыIэтыгъэр тфызэхэмыфыжьынэуи къысщэхъу. Лъэпкъ пэпчъ узэрэщытхъуни, зэрэуубыщтыри щыIэх. Пачъыхьэу Романовым иунагъо аукIыгъ. Ар адыгэмэ аIэ къыралъхьагъэу щытыгъэмэ, гу шъабэ къызыхагъэфэни, унагъор къагъэнэжьынкIи пшIэхэныеп.
М. Романовым саугъэт фэзыгъэуцугъэхэр хэукъуагъэх. ТызэдыщыIэным пае ащ фэдэ саугъэтэп тищыкIагъэр. Советхэм яльэхъани ишIуагъэ къытэмыкIыгъэу къасIорэп. Адыгэхэр шIэныгъэм нахь пыщагъэ хъугъэх, лъэпкъэу къэнэжьынхэ алъэкIыгъ. Узэгупшысэн щыIэшъ, зэщыхъуакIомэ тафэжъугъэсакъ. Сыда рэхьатэу тызыкIыщымыIэщтыр? ЦIыфхэр ежьхэм арэмыухъужьых, тэри гъогу пхэндж тытыращэным пэрэмылъых. Мамырныгъэм нахьышIу псэукIэ щыIа? ЦIыф къызэрыкIомэ заом шIуагъэ хахэу хэта зылъэгъугъэр? Саугъэтым икъэбар къезыхьыжьагъэхэр урысхэм, зэкъошныгъэм афэусэхэрэпышъ, тызэрэщарэмыхъу.
Нахь кIочIэшхом нахь кIочIаджэр къыримыдзэу къыхэкIы. Адыгэ фольклорым упкIэкIыгъэу гупшысэ дэхабэ хэлъ, ащи зэщыхъуакIомэ зыфагъазэ сшIоигъу. "Къамзэгу такъэмрэ пыжъымрэ" зыфиIорэм ерэджэхи, саугъэтым къешIэкIыгъэ Iофэу къырахьыжьагъэм иегъэшхо къызэрэтэкIыщтыр къагурыIощт.
Шъхьэлэхъо Абу - филологие шIэныгъэхэмкIэ доктор, зэлъашIэрэ литератор, Адыгэ Хасэм, Дунэе Адыгэ Хасэм ятхьамэтагъ:
- ШIу агу илъэу саугъэтыр агъэуцугъэу слъытэрэп. ЦIыфхэр зэфагъэблынхэ, зэпагъэуцунхэ ямурад. Саугъэт зыфагъэуцурэм пэшIорыгъэшIэу терэгущыIэх. ШIоу ышIагъэр, еу къыгъэнагъэр зэрарэгъашI. Непэ адыгэ чIыгум саугъэт макIэп щагъэуцурэр. Лъэпкъыр зыгъэкIоды зышIоигъогъэ дзэпащэм ыцIэ къаIэтыжьы ашIоигъу. Сыда ар къызыпкъырыкIырэр? Агу илъэу къысщыхъурэп. ЦIыфмэ агу джэнджэш къырагъэхьанэу, лъэпкъхэр зэпагъэуцунхэу фаех, мыкъабзэ Iофхэр зэрахьэх.
Пачъыхьэм иполитикэ, ащ дезыгъаштэщтыгъэмэ яхьылIэгъэ тхылъхэр къыдарагъэкIых - джащыгъум къэнэфэщт машIом кIэзыгъэстыщтыгъэхэр. ШIу зыгу къытфимылъмэ саугъэтыр агъэуцугъ. Адыгэ Хасэм пащэу илъэсыбэрэ сыриIагъ, лъэпкъхэр зэщытхъухэу Iоф зэгорэм къыщаIэтыгъэу къэсшIэжьырэп. ТичIыгу тисэу сыд къытаIуалIэми хъущтэу слъытэрэп. Тимамыр щыIакIэ арэмыукъоба, сыда тызэрагъэмысэщтыр? Къэралыгъо гъэпсыкIэ зиIэ республикэм тыщэпсэу, нахьышIум тыщэгугъы, тихэхъоныгъэхэр къягуаоу къащэхъуми сшIэрэп...
Мамый Руслъан - филологие шIэныгъэхэмкIэ доктор, гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым идиректор игуадз:
- Саугъэт бгъэуцуным пае бэ узэгупшысэн фаер. Адыги, урыси, нэмыкI лъэпкъэу исхэми шIуагъэ къафихьыщтмэ уемыгупшысэ хъущтэп. ЧIыгоу зыщыбгъэуцурэм итарихъ къыдэмылъытэныр тэрэзыхэп. "Лъэпкъ зэщыхъокIо" саугъэт тищыкIагъэп.
Тиунэ тис. Адыгэхэр бэ мэхъухэми, макIэхэми - ар Iоф шъхьаф. Лъэшэу зыгорэхэр къытфэгумэкIы ашIоигъомэ, макIэ адыгэхэр хъунхэр къызыхэкIыгъэр, хэгъэгу 55-м ехъумэ ащыпсэунхэр зэлъытыгъэ хъугъэр нахь куоу зэрагъашIэ сшIоигъу.
Урыс лъэпкъыр тэгъэлъапIэ, зэфыщытыкIэшIухэр сыдигъуи дытиIэнхэу тыфай. Бырсыр къытэзышIылIэ зышIоигъохэр, Темыр Кавказым заом "щыкIэзыгъэстынэу" фаехэр къежэх Адыгеим зэмызэгъыныгъэхэр къитэджэнхэу. Егупшысэхэрэп Темыр Кавказым лъэпкъи 170-рэ зэрэщыпсэурэм. Урысыем зэкIэмкIи лъэпкъэу исыр 187-м къыщымыкIэу къалъытэ. Джырэблагъэ ащ фэгъэхьыгъэу УФ-м и Президентэу Дмитрий Медведевыр телевизорымкIэ къызэгущыIэм Iофыгъо инхэр къыIэтыгъэх.
Акъыл хэлъэу ерэгупшысэх чылэм, къалэм, хэгъэгум апае. Адыгэ лъэпкъым гукIэ хьакIэу ымыштэрэ цIыф щыIэп. АщкIэ адыгэ хабзэм нэмыкI лъэпкъмэ тахигъэкIуакIэрэп. ДгъэлъапIэу тиIэр макIэп шъхьае, ащ ипропагандэ пымылъыхэу тызэрэзэщахъощтым Iоф зырагъэшIызэ, шIуагъэ къытфэзымыхьыщт саугъэтхэр Мыекъопэ районым, хы ШIуцIэ Iушъом зэрэщагъэуцухэрэр тигухэкIых.
Пэнэшъу Сэфэр - Адыгэ Республикэм инароднэ тхакIу:
- Адыгэ лъэпкъым шIу къыфэзымышIагъэмэ ясаугъэтхэр тичIыгу зэрэщагъэуцухэрэм бэрэ тытегущыIэ. Ащ фэдэ саугъэтхэм сяуцуалIэу сынэгу ихыгъэу сяплъын слъэкIыщтэп. Тятэжъхэр хым хэзытэкъуагъэхэм, тикъуаджэхэр зыгъэстыгъэмэ сыда тащытхъун зыкIыфаер?
Зэмызэгъыныгъэ обществэм къыхэзылъхьэ зышIоигъохэр бгъэпщынэнхэр нахь къесэгъэкIу. Урыс-Кавказ заом фэгъэхьыгъэ саугъэт джыри Мыекъуапэ щагъэуцуугъэп. ТичIыгу къэзыухъумагъэхэр тарихъым хэзыгъэкIуакIэ зышIоигъомэ тимыщыкIэгъэ саугъэтхэр агъэуцух, ахъщэу ащ пэIухьащтыри къагъоты.
Адыгэхэр зэунэхъулIагъэхэр, заом ехьылIэгъэ тхылъхэр тишIэныгъэлэжьмэ нахьыбэрэ къыдагъэкIынхэ фае. Зыгорэм джыри тезэоным паеп, тарихъыр цIыфмэ нахь дэгъоу ашIэным бырсырхэр къытхамылъхьанхэм пае нахь.
Тэ, тхакIохэм, ащ фэдэ темэхэр нахьыбэрэ къэтIэтынхэ, мамырныгъэм игъэпытэн тызэрэдэлажьэрэр къэдгъэлъэгъоныр типшъэрылъхэм ахэсэлъытэ.
СтIашъу Юр - дунаим щашIэ, сурэтышI-модельер, Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо шIухьафтын къыфагъэшъошагъ, Мамырныгъэм и Лигэ илауреат:
- Ренэу тыгу къагъэкIыжьы тилъэпкъ зэрэмакIэр, тытхьамыкIэу тыкъагъэлъагъо ашIоигъу. Непэрэ мафэм, я XXI-рэ лIэшIэгъум ар къекIухэрэп. ТичIыгу заокIэ пачъыхьэм зэриштагъэр, илъэси 100-м нахьыбэрэ тилъэпкъ къызэрезэуагъэхэр щытхъукIэ зыфалъэгъужьа?
ТхьамыкIагъоу заом къытфихьыгъэм шъхьэихыгъэу тытегущыIэн тыфитыгъэп, тхылъэу ащ ехьылIагъэу къыдагъэкIыгъэри мэкIэ дэд.
Сэ сиIофшIэн мамырныгъэм игъэпытэн, цIыфыр дэхагъэм фэпIугъэным, шIэжь тиIэным фэгъэхьыгъ. ЗэщыхъуакIомэ сащыщэп, егъашIи ащыщ сыхъущтэп.
Абрэдж Альмир, ХьакIэгъогъу Къэсэй, ЕмтIылъ Юсыф, Кощбэе Пщымаф, КIыргъ Асхьад, Хъоткъо Самир, Шэуджэн Эмилие, ЦуукI Налбый, Хъуажъ Мэджыдэ, нэмыкIхэми яеплъыкIэхэм общественнэ мэхьэнэ ин яI, ахэми шъуащыдгъэгъозэщт.
ЕмтIылъ Нурбый
Урысыем ижурналистхэм я Союз хэт
Комментарии 0