АбытIэ Владимир. Стихи.

УСЭ IЭРАМЭ

Хъу ЦIыкIу

Хъу ЦIыкIу, жаIэ, журту къалъхугъауэ,
Къызэралъхуу адыгэ хъужауэ,
Зэрыжэпхъыу нэмыцэ щылъхуауэ,
Хэт и щылъхуми зинэкIэ къалъхуауэ!

УлъыхъуакIэ ущыхуейм бгъуэтыжкъым –
Хьэжы пыIэ ныкъуэр лIыщхьэ хъуащ.
Езы цIыкIуми и лъыр и фIэщ хъужкъым –
Хъуэжэ и къуэу зигъэувыжащ.

Жыр кIэIунэу ар емынэунэщ:
Инми нэдми унафэ хуещIыф.
Уафэм щIэуэу иухуауэ унэ,
Къытхуоплъыхри цIыкIуу делъагъуф.

Фемыфыгъуэ зыри, фемыижэ,
Жыр кIэIунэ жыфIэ псор зэхех.
Зэхимыхри хуахьыжыр Iужажэм,
И кIуэгъу-жэгъухэм ди фэри ирах.

Хэтым щыщми псоми ди емыкIущи,
ИрокIуэфыр ди гущIыIу Хъу ЦIыкIу.
Угубжьауэ шыжьу уэ ущыщми,
Уемыубзэу бжьизи уимыгъэкIу!

Зэчий

Хэт жызыIар уимыIэу зэчий,
Чыпэху, Чыгъур – си ныбжьэгъужь?
Уоху, дыбохьейри уэ зы чий,
Пшэ чэтхъа Хэкум щодыгъужь.

Уоудэ пшэхэр удым хуэдэу,
Зы дадэжь щIакIуи къыхыбох,
Хамэм ущIыгъуу усэ куэду,
Домбейм и джабэми щыботх.

Дыбогъэтхытхыр уи уэрэдым
Делэ дебгъэщIу дедэIуху,
Дэ тлъэмыкIынур, фщIэрэ, куэдым –
Псым я нэхъ нэфыр ещIыф дыху.

Щыхуейми уафэм щхьэ трелъхьэ,
Пшэхэм я хьэлъэм дыщихъумэу,
Кърегъэс уэсри нэуэжь Iулъхьэу,
Ди кIаси паси ныщIихъумэу.

Мыр фи фIэщ мыхъумэ фыбгъэдыхьэ
Чыпэху, Чыгъур – си ныбжьэгъужь.

Акъыл гъуэжь фищIмэ фымыпыхьэ,
Iыхьэ фхуищIынур фагъуэщ, гъуэжьщ:

ДищI имытыжми Хъуэжэ – дадэ,
Къыхуигъэнащ абы зэчий.
ХьилагъкIэ си гур темыкIуадэ:
КъыхещIыкIыф хьэуами чий!

БлэкIам и нэщхъыр

НэкIэрэ укъэмыпыджэ,
БлэкIам и дыджым и щхьэкIуэ.
КIухьэныр ягъэув щхьэкIэ,
КIэн джэгур ар – мы фо хьэкIуэ.

КIуэж, зыгъэбзэх, теджэгукI,
БлэкIам и нэщхъ, и хьэдагъэ.
Лей зыщIэ, уи Iэр фIрегъукI!
Бгъэвухэр сыт адыгагъэ?

Уи гъэрхэм дэ дапэплъытрэ,
Коммунист партыр уи джатэу,
Адыгэ тIэкIур дыупIытIрэ,
Дыбгъэпсэуаи дыбгъэщатэу?

Зебгъэщхьами у-Ленинакъым,
ЗебгъэIэтми у-Сталинакъым.
Уи нэ къыщихуу уоуб блэкIар –
Тетыгъуэу зэгуэр пIэщIэкIар.

Уи пащIэкIэ ущIэгуфIыкIми,
Уи нэщхъхэр зэхыбогъауэ,
Пкъыуэ узыр зикI къомыфыкIми,
УзгъэфIауэ блэкIам уозауэ.

Коммунистми уэ уащыщакъым,
Фащэ нэпцIкIэ уадэшэсами,
Шыпсэ дыдэми и мэ пщыуакъым,
Совет жьантIэм удагъэсами.

А псори си сабиигъуэщи,
ПщIыхь гъэфIауэ куэдрэ солъагъу,
Си щIалэгъуэм и уэлиигъуэщи,
Солъыхъуэ ноби и фэгъу.

УэсфыгъулIэу псалъэ жысIамэ,
Парт билетыр щыхьэт пхузощI.
Ар уэ пщIэжкъым узукIыж къамэр,–
Уи илъэсхэр мэткIур, мэкIуэщI.

Iэ сэмэгур уи куэщI илъхьэжи,
Уи Iэ ижьыр жьэпкъ щIэгъэкъуэнщ.
Нэщхъ зэхэуэ, бгъэщIам хэплъэжи,
ЖыпIа, пщIахэр лагъым къэуэнщ.

Уи гукъеуэм сыхэдэIуэнути,
Нэщхъ зэхэлъхэр лъыпцIа Iунэжьщ,

Парт бюрокIэ узгъэдэуэнути,
Унэ Хужьри уэ зымкIэ нэщIщ.

Си щIэщыгъуэ зэи хуимыкIыу,
Сигу къокIыжыр – сыкомсомолщ,
Пионерри си гум пымыкIыу
КъыздокIуэкIыр – сэ сымымэл.

ЦIэ лей сиIэхэм ямылъытауэ
Лъынтхуэм итыр си адыгэлъщ.
Зыгъэнэплъи уэ къызэдауэ,
Адэжь лIыгъэ и хъуаскIэ схэлъщ.

Уэ пхэлъыжыр уи нэщхъ зэхэуэщ,
Уардэ унэр зи пщIыхь хэмыкI.
КIэ къурыкъухэр си лъэпкъ гукъеуэщ,
Си блэкIари си гум пымыкI.

Жьынду - дамэдамэду

Адыгэ псори уэ пхуэдэнум,
Дыунэхъужащ – диIэжкъым лъэпкъ.
Уипкъ къикIыкIа уд хэудэным
Къытхугуегъэхур гъащIэ нэпкъ.

Зи бзэгур блащхъуэ саугъэту,
Зи щэхур выщхьэ дарикъэту,
Нэмэз зыхуэпщIыр пщIэжрэ – хэт?
Хьэт лъапсэм и гукъуэпси пхэт?

Урещхькъым зыкIи адыгэлIым,
Атиллэ* и щылъху къуенару.
Уэ пщIыхькIэ уофэ анэм и лъым,
Ебгъэхьат плъыгъэми уову.

Зы махуэ жиIэм уедэIуакъым,
Игу умыуIэу упсэуакъым.
Иджы ущотхъур кхъэм щыгуIэм:
«Дэнэ, си лъапIэ, уздэщыIэр?»

Ар здэщыIэми унэсынщ,
Мы дунейм теткъым мылIэжын.
Кхъэ мащэ псыIэр къыплъысынщ,
Къыпщхьэмыпэжу уи тет-жын.

Уэ къопщылIэнущ улIэм блэшхуэ,
ЩхьэкуцIым пцIыбэр иришхыкIыу,
ЗыкъиушэкIрэ къыпщыгушхуэу,
Уегуоун анэм плъимыгъэкIыу.

Хьэдрыхэ дыдэм уэ хьэрэм,
УщащIынщ, сощIэ сэ, Атиллэ.
Зебгъэщхьми узэхъуапсэ бгъэм,
Ужьынду дамэщи – сыхулIэ!
_______________________________
*А т и л л э – гунн гущIэгъуншэхэм я дзэпщт.

ШыкIуртIым

ШыкIуртIым, шыкIуртIым,
Ухэлъщ сабэм уодыхьэшх.
КъысхуощI накIэ, зэм IэштIым,
ТIымэ и бын мыхьэмышх!

Шэджэгъуашхэщ мыIэрысэр,
КхъужьIэрысэри ерчынщ.
Бжьыхьэ жыгхэращ ди нысэр...
Къолъэпауэм уричынщ.

Уэ пачами ущымыщ,
IэфIи фIэIуи зыщIэмылъ,
Теплъэ тIэкIукIэ ущомыщщ,
Къозытари хэт нэмыплъ?

Плъыфэу пщIэтыр дыхьэрэну
Угъэгъати жыгыр бгъафIэу?
Бэв пхуэщыным и борэну,
Нэм ухуихьт къудамэм бгъафэу.

Уэфи уэшхи къыплъысами,
Лъэси шэрхъи уиутами,
Жьыбгъэ пхъашэ къокIэсами,
Зыбохъумэ, уохъури дамэ.

Сыт пхуэсщIэнур, е уэ пщIэнур,
ЩIэин нэпцIу шыкIуртIым?
Сыхуеякъым сопсэлъэну:
Уэ уопапщэ, уогурым.

Абдеж къосри сабий гупи,
Укъапхъуатэ, уагъэлъатэу.
Уэ уздадзыращ уи гупэр,
Умыанэу, умыадэу...

Гъерэтыншэхэм я жьыгъэм
Сту уещхьыщэ, шыкIуртIым!
ГъащIэ нэдым и жьыщIыгъэр
ЩIелъэсыкI уэс кхъахэу жьым.

ТIымэ сымэ я джэгуэнрэ
Гуэн щIэнэцIу уолъэтэж.
Мыращ икIэм сэ бжесIэнур:
Къыпоху жыгми псалъэ пэж!

ЩыкIахэм Хасэр зыхуагъэлъасэ

Зыкъытхуагъэхъур муртат гупым,
Зыкъытхуагъэбжьыр ябжь зытелъым.
Дэ дилъ ящIэтми, ди зэгуэпым
Къегъэплъыр уафэр ещхьу пшэплъым.

Ар нэплъ хъужауэ къыдопсалъэ –
Ахъшэ лъэрыкIуэу бжыхь зыхуар,
Дитх дигъэухуэу къытхуодалъэ –
Анэдэлъхубзэр зыхъуэжар.

Хъуэжэ и нэIуу зэ зыкъещIыр,
Адыгэ гъащIэр игъэщIакIуэу,
IэпщакIуэ кIуэрым къытфIегъэщIыр
Дэр щхьэкIэ махуэхэр игъакIуэу.

И ахъшэм цIыхухэр егъэлъасэ,
Iэслъэс хъуа псори егъэжьыщIэ,
ЖьантIэр щыдот апхуэдэм хасэм,
Къандес тфIахьауэ дигъэхыщIэу.

ДигъащIэ псори хабзэ дахэу
И пхэнжагъ кIыхькIэ къытхуегъэIу.
ФыдаIуэт: хъуащ ди бгыжьхэр махэ,
БлэкIам и цIыхухэр къыщощэIу:

– Зэ фыкъэувыIэт!– зэхызохыр
ЩIы къатхэм еха Нэсрэн,
И жьакIэр уэфу сэ къыстохэ:
Сыхэт? Сэ хэт срипэрмэн?

– Фи адыгэбзэр къыдэфхыжи,
Фи жыпхъи хабзи вгъуэтыжынщ,
Фи жын псэукIэм кIэ ефтыжи,
Фи пашэу сэри сытэджынщ! –

КъызжеIэ дадэм аргуэрыжу –
Темытыж цIыхум мы дунейм.
Солъагъу ди бгыжьхэм лъы къапыжу,
ЩыгуIэу я бгъуэщI Сэтэней.

«Фи ней къытщыхуэр» кърагъэкIыу
Муртат щыкIахэм заущэху.
Я Iуэху дагъащIэри тлъэмыкIыу,
ТхьэмыщкIэм къыдат зы сом фэху.

Ей, яцIыхуатэмэ нарт хабзэр,
Iумпэм ящIынут адыгэбзэр?
Ягу итхьэщIынут псынэ къабзэм, –
Ебзым хэмыкIыу дызгъэлъасэм.

Я лъапсэр гъущу флъагъужынущ,
Дыхэвгъэплъэжи я дыгъуасэм,
Ди пщэдей гъуджэм къищыжынущ
Ди хасэр мылъкукIэ зыгъэлъасэр.

Олимп и адэр

Щожей тхьэмадэр Щачэ бгъуэщIым,
Хы ФIыцIэ шхыдэм ныщIэдэIуу –
КъыхэщIыкIами мыулъий гъущIым,
Зегъазэ загъуэу, тIэкIуи щэIуу.

Iунэ етакъым Адыгэкхъэм –
ТекIуахэм Iэнэ яхуэхъуам,

КъыдэпцIыжауэ насып фэкъум
Зыри къикIынкъым къыддигъуам.

Хышхуэр зэщоджэ сабий макъкIэ,
ЛIыхъухэр мэлъащэ толъкъун ныпкIэ,
Фызхэри мабгэ мыух нэпскIэ,
Я щыгу тхьэрыкъуэ щыгъуэу щескIэ.

КIэн джэгу зэхашэ урыс тетхэм,
Лей къытлъысахэр яфIэмащIэу,
Я гур мэлыцI ди лъэпкъэгъу къэтхэм,
ДагъэщI хьэдагъэ щащIэу, плIащIэу.

Олимп и адэм и цIэ дыдэр
ЯщIэну хуейкъым тет щIихьахэм,
Псэуа адыгэхэр ямыдэ –
Къащтэж куэд щIауэ зэпщIыхьахэр.

«Исар адыгэ Щачэ Лъахэм?
Алыджщ, урысхэщ, ермэлыщ…»
Тхыдэ фыщIар хьэдэгъуэдахэу,
Ягуэш текIуахэм – текIуар лIыщ!

Я щхьэ тралъхьэкъым утыкум
Адыгэм и псэр ирахьэн,
ЗыщагъэпскI нэхъри ахэм пцIыкум,
Шыпсэ шхыныгъэур я сыхьэнщ*.

Дунейр чэзукъэ? ЛIы цIыкIу сымэ
Мы дунейр бгъэкIэ яхуэхьын?
КIэн джэгу зэхашэм щоур лъымэ –
Зэгуэр ди лIахэр къэушынщ.

Ныбэнэушкъым нартхэр ноби –
ХьэрамэIуащхьэ щыджэгуар.
Нарт Сосрыкъуи къехьыж тобэ,
ЖыжьэIуэ пэтми зыдэкIуар.

Иныжь абрагъуэм аргуэрыжщи,
Олимп и мафIэр ирехьэжьэ,
ЗыфIэлъэщыжу зэрабгыжщи,
Дэ къыттретхъуэ къихьыр и жьэм.

Зэгуэр ди нартхэм фIадыгъуами,
МафIэр къехьыжыр Сосрыкъуэ.
Фи фIэщ хъужынщ зи фIэщ мыхъуами,
Зиумысыжыпхъэщ къэныкъуэм.

Щожей тхьэмадэр Щачэ бгъуэщIым –
Къэушыжынущ Олимп и адэр:
И бын гуэшахэм ягу хэзгъэщIым
Техуэнущ лъэщу Лъэпщ и уадэр!

Тхьэ ефыгъуэ

Батэкъутэр къыхуахьыр си къалэм,
Блэ уэн гупыр щIым къыщIэпщыжауэ.

Тепщэгъуэ зыхуеIэм ехь и гъаблэм,
Я блэ нэIухэм цIыхуфэр хапщауэ.

ЩIыщIагъщIэсхэм сыт лъагапIэ япткIэ?
ЩIым щыпсэухэр хьэдрыхэ щIалъафэу,
Тхьэ ефыгъуэу мыгъуэм и нэлаткIэ
Къинащ ди кIэм, гууэ яIэр мывэу.

ЯфIэмащIэщ къагъауэр, яхъунщIэр,
НэщI ящI лъахэм щышкIур сабий нэпсыр...
Я ди Псатхьэ, къебгъэх ИлъэсыщIэр
ХуэщI пэIэщIэ зи жагъуэм дыгъэпсыр.

Лъыпсыр пож армырми АдыгэщIым,
ЛIэщIыгъуэжь блэкIахэм къауIауэ,
Къэнэжа си лъэпкъым и гумэщIым
ЯфIэмащIэу лыгъэ ирадзауэ.

Дзей защIауэ а тщIэж щIыщIагъщIэсхэм
КъыдащIылIэ зауэ хэчыхьа.
«ЛаIилахьэр» мафIэу зэщIэзгъэстхэм
Дапщэ хъурэ гуэныхьу къахьар?

Краснодони, Налшыки, Мэзкууи...
Сту куэд дыдэ бзаджэм къащIэкIуар?
Ажал щакIуэу, зыр зым ныщIэгуауэу,
Хъунщ ди нэгум гуауэу щIагъэкIар.

Ягъэ кIынкъым, къытхуэхьэщIэ махуэ,
Уэ къэунэхуи хейм дыгъэIуэтэж,
Илъэсыжь идгъэкIым и лей сахуэу
Дызыхэбгъэплъари хей фэеплъу гъэж.

Уэс къесари исеящ кIэгъуасэм,
Угъурсызхэр дэгъуэт щIихъумам,
Зыдихьыжу гуауэр ди дыгъуасэм,
Сэхъуджахэр куууэ щIивэжам.

Вгъэзэж фи гъуэ, блэ уэн шейтIанузхэ,
Тщхьэщыфх узыгъэжьу фи лагъымхэр.
АдыгэщIым гъымбу къыщхьэщысхэ,
Фахьыжыпхъэт фи шыпсэ залымхэм.

Мэгурым ди къуршхэр. Фахуэшэчкъым,
Чауэ фщIауэ Iуащхьэмахуэ магъ.
Гъэр ар фщIыну фыхуежьами флъэкIкъым
Ди лъэпкъ нейщи – Тхьэм имыIэ къуагъ!

Гур къигъыкIыу сынолъэIур, ГъэщIэу
ИлъэсыщIэ икIи сынохъуэхъу:
Ди бын къэхъухэм къет насыпи, гъащIи,
ЗимыщIасэр ерыкIуэ ирехъу.

Пхуэхъунщ псапэ, гъэхэм уращапхъэу:
Ди пэжыгъэм насыпкIэ хуэпэж.
Гъэм и бэвыр ди бгыжьхэм я дапхъэу,
Хъер щымыщIэу лъэпкъхэр дыгъэфIэж!


Дэ дызэщхьыр


Адыгэ фащэм дроуэркъыр,
Тэмакъым фIэлъщи тфIэкIуэдар,
Дэ пщIэншэу ди жьэри доукъыр,
НэгъуэщIым щыгъмэ дызлъыхъуар.

АтIэ, къэзакъхэм я Iуэху пылъкъэ
Узэрахьэну, лIыхъужь цей?
Ингуш-шэшэнхэм уэ уащыгъкъэ,
УзыщитIагъэкъэ къэрэшейм?

Гъейшей дохъужыр ахэр тлъагъумэ,
Ауэ, си лъэпкъ, зыдмылъагъуж.
Адыгэ фащэм фи гур щIэгъумэ,
Апхуэдэу гугъукъым – щыфтIэгъэж.

Фымыгъеиж щывмытIэгъэжыр,
Фемыфыгъуэж щызытIэгъам.
Уэ нобэ пщыгъыу псоми тщIэжыр
Европэ жыпхъэу зэрыхъащ.

ФIэхъус ефхыж адыгэ цейм,
Ар ей хъужащи зыщтэжам.
ПхуэгъэукIытэн дуней фейцейр?
Дрещхьщ зи ныбжьым щыщтэжам.

Къэдывгъэщтэжыт адэжь лIыгъэр,
КIэс едгъэщIауэ адыгагъэр!
Ди фащи щэни я ухыгъэр
КъыкъуэкIыжынущ Хэкужь дыгъэу.

Уд дерсхэр

Щытащ зэгуэрым щIалэфI цIыкIуу,
Бадзэ тIысар имыгъэлъатэу.
Хуагъэфэщакъым куэд ицIыхуу,
И жьабзэм уэгури иубзытэу.

Губзыгъэ хуейкъэ, атIэ, хасэр?
Къыхурагъэпсыр ар тхьэмадэу.
Хахакъым, си щыхьэтщ мо мазэр,
ЩIидзэри беижь къателъадэу…

Дуней зэхъуэкIым щигъэкIахэм
Я кIэр вагъуэбэу ахъшэ защIэщ,
ЛIыщIыгъуэм зи пхъэ къыдикIахэм
Аргуэру лъэпкъыр дызэIащIэ.

ДагъащIэ ахэм адыгэбзэ,
Хамэбзэ сырхэр къыджьэдасэу.
ЖыпIэн хуеяр, хасащхьэ гъыбзэщ,
Уалъагъури нэжэс уи кхъэдэсэу.

Дагъасэ псори хабзэ мыщIэм,
Ди лъэпкъ и тхыди зэблэшауэ.
Доуш сабийхэр мыхъумыщIэм,
ХощэтыкI анэр езэшауэ.

ПцIышэ лъэрыгущи хасэ пашэр,
Къысхуеший сэри гъуджэ нашэ:
– КъыдэгъэкIыпхъэщ, – жи, – уи «Лъахэр»,
Фащэ хуэщIауэ я нэхъ дахэр...

Уи лъахи махи ибгынауэ,
Иджы щыIэжкъым а щхьэкъутэр.
И анэжь дыдэри нытебгауэ,
Щегъэш хамэщIым батэкъутэр.

ХамэщIым жаIэ, дерс щедэIуу,
Уд зэрыгъалъэм яхыхьауэ.
Зыгуэрхэр щещIэ абдеж щэIуу,
ЯжримыIэу бейхэм «хьэуэ».

МакIуэ и ахъшэр, тракIутэ,
Удыгъэ дерсхэр сту лъапIей?
Уди мэхъуфыр нэмыукIытэу,
МылIа и анэм ар егъей.

Зэмызэгъыжыр къахуэкIуауэ,
ЗэщхьэкIуа хасэр зэроух.
ЗекIуэлIыр къэтщ уд хасэм кIуауэ,
Къэсыжмэ бжэхэр хуIувмых.

ХуIуфхмэ, гущэм хэлъ сабийр
Дерсышхуэ иIэщ итхьэлэну.
Си бийуэ сабэр дрепхъей, –
Ауэ согугъэ сыкъелыну!

Фыз мылъхуэ

Ей, махуэурэ махуэ щIыкIей,
КIэнкIыхьу зэпыкI жэщ къарэ,
Къан пщащэу сту дахэкIейт
КъыщашагъащIэм Нэгуарэ?

«Хэтхэ я щауэ нэхъ бланэ,
Хэтхэ я щIалэ нэхъ бжьыфIэ?»
ЖаIэурэ ди жылэ пщащэр,
Зы закъуэт зыхузэпещэр:

Жантешэхэ я пэлъху Мэсхьудт,
Удэзыхьэхыр и щэнт,
Узыхьыжыпэр и теплъэт –
НэкIуплърэ езыр къудант.

Данэр Нэгуарэ и щхьэцт,
Уэсым и шыпхъурэ нэгухут,
Мыухуэ и бгыр псыгъуабзэт,
Вагъуэ гъуэбзыкIэхэр и набдзэт.

И дзэр къыIупсмэ, псынэхут,
И нэ къулэнхэр нэхулъэт.

Лъэтэнт и щауэр къуршыбгъэу,
Шым ар шэсамэ щыжьыбгъэт...

Губгъэн хэмылъу а тIур
ЩIэткIукIа гъащIэм хуоплъэкI,
ЩIэтыжкъым унэм я нур:
Илъэс ищI-ищIыр йокIуэкI.

Я нэр къыхуокIыр сабийхэу
Хамэм я пщIантIэ щызежэм,
ТIэкIуи йоижэр сабейхэу
Уэрам – уэрамхэм тезашэм.

Шыбэу насыпхэр къэкIуами,
Я гъащIэр щIэткIур щыIакъым,
КъуэбынщэбынкIэ хъуэхъуами,
А хъуэхъур ялъэIэсакъым.

Сабий зыIэтым ехъуапсэу,
Я псэр зы чысэм ихуауэ,
Яхуэмыухуэр бын лъапсэу,
Мэпсэу а тIури куэд щIауэ.

ЕщIэ фыз мылъху зэриIэр
ТемыпыIэжу Мэсхьуд,
Ихъуэжыфакъым и нэIэр,
ЩыIакъым фыз щигъэпуд.

Хамэ сабийхэр я пщIантIэм
Щыджэгумэщ я гурыфIыгъуэр...
Я ди Тхьэ, къиптхар я натIэ
А цIыху нуритIым нэ фыгъуэт.

Ягъэгъужакъым я псалъэ,
ЯлъэмыкI быным щIихъумэу.
Арщ лъагъуныгъэм и пщалъэр,
Фыз мылъхуэ пэтрэ ихъумэу.

Нэгей уз

Узыжьурэ щэнджатэ нэIуу
НэIуасэжьым и къамэ Iэпщэ,
ЩIапщэ мыухкIэ зи макъыр
Къытхуэзгъэлъащэу напэншэ!

Зыкъыпхуэгъэшмэ уи узыр
ЗыкIэрыбдзыни плъэкIын,
ЛъэнкIапIэ щIэхыу уи псалъэр
Шхалъэ дэмыхьэ пхуэщIын?

ЗыбогъэщIагъуэ фэрыщIу,
ЗымыщIэ щIалэр бгъэплъакъуэу,
Уэ хьэрэкъуакIэм нэмыщIу
И нэр зэбгъэплъыни уимыIэу.

Уи тхьэрыIуэныр ди Хасэм
Псалъэ дыгъэлу щову,
Мыув хабзэжьыр уи лъапсэм
КъикIыкIа кIыгуу щогуо...

Уи нэгу сыщIоплъэ фэрыщIым,
ЗызэрыпщI псори уэсэпсщ,
Уи псэр зыхуеIэу Iэужьым
И ижьрабгъур кхъуэ Iусщ.

Кхъуэ Iусщ уи щIакхъуэр, уи сомыр,
Зэщыхъуэ щхъухькIэ къэблэжьыр,
Лажьэ зимыIэ цIыху къомыр
Гъуэмылэ нэпцIкIэ щIэбгущIыр.

Iуэху зэIущIэнкIэ щIэныгъэм
И доктор и щхьэ ухъуащ,
Нэгей щIэныгъэм и уагъэм
Удыгъэу хэлъыр гъэпщкIуащ.

Хьэдрыхэ кIуами уи анэу
Нартхэ япхъу пажэу Уэрсэр,
ЩаIыгъщ абдежми щыхъуанэу,
ЩхьэкIуэ щыхъуауэ уэ пщIэр.

Уи нэгей узыр тхьэмыщкIэм
Хьэдрыхэ кIахэ щепшын,
Пшынэ мыухыу уи щIыкIэм
КъибгъэкIым жеIэ: – Сыжынщ!

Жын щылъхут уи адэр, ящIэжыр,
И щIэщхэр зыгъэжэщIар,
Зимыхьэкъ цIыхум лъыщIэжыр
Уэ кIэщIэбгъэж узыщIар.

Зэ щIэрыIэжи хабзэ уимыIэр
Бэзэр Iэрпхъуэрым къыщыщэхуж:
Хьэжы умыхъуми хьэжы пыIэр
Абдеж щыIэххэщ, щхьэрытIэгъэж!

Сэтэней и нейр

Уэ укъежьат Сэтэнейрэ
Псыхъуибгъум урапщIыхьэпIэу,
Удибгъум уагъэщIыкIейрэ
КIейпейхэм урапыхьэпIэу.

Уэ укъежьат тхьэIухудрэ
ЩIалэ къуданхэм урапсэу,
Уи нэпскIэ я псэр Iубудрэ,
УдагъкIэ щхъухьхэр ящIэпсэу.

Укъепсмэ, удыгъэ бзийуэ,
ЗыпшэщIмэ умазэ щылъхуу,
Шыхулъагъуэр уэ къоущийуэ,
УдиIащ шыпсэ мыухыу.

Мыух уэ щыIэу уи гугъэт,
ГъэрыпIэм итт уигу пфIэсысыр,
IупщIакIэ зыщIхэм я лыгъэт
Гъэхэм я фэбжьу узысыр.

Сыт епщIэжынут адыгэм
Уафэм и лъагэр уи лъэгуу?
Зигу пкъута щауэ бгъэдзыхэм
Уэ зыщыбдзейт зыбгъэдэгуу...

Сэтэней пагэр зэгуэрым
Уэ упичащ Хьэрэмыжь,
Мыва-мыжьауэ хьэрш уэрым
Щыбгъуэтыжакъым нэмыщI.

УтIэщIэкIащи цIэрыIуэр
Нарт щылъхухэр димыгъэжей:
Ди пхъэ къикIыжкъым, Тхьэ соIуэ,
Дэ къытщыхуащи уи ней.

Илъэс мин кIуэцIым адыгэм
Ди кIэр паудыр, даух.
Дэ дрибынми мыдзыхэм,
Хамэхьэр пхъэхщ – дызэпех.

Зэпахыр ди щIыр, ди дыгъэр,
Гъэр ящIа Хэкури зэпах,
Хапхъэжащ удхэм ди лIыгъэр,
Ди мази вагъуи ттрах.

Хэку димыIэжым и гъыбзэр
Жьыбгъэ щхьэхуитым къреш,
Къуэш нэпцIхэм тхужаIэ шыпсэр
Хьэдрыхэми щахуэмыгъэш.

Хьэршым щезэш, дыныппоплъэ,
Дызгъэплъэкъуа Сэтэней.
Адыгэр дехьыр уи гъаблэм –
Къытхуэбгъэна пщащэ нейм!

АбытIэ Владимир

• адыгабзэ